Sözlükte bir şeyi güzel yapmak ve süslemek anlamına gelen tecvid, Kur’an-ı Kerim’i doğru ve
güzel okuma kurallarını içeren bir ilimdir. Tecvid; kutsal kitap Kur’an-ı Kerim’in nasıl okunması gerektiği, okunurken uyulması gereken kuralları gösteren bir ilimdir. Bu ilmin konusu, Kur’an-ı Kerim’in harfleridir.
Bir başka ifadeyle tecvid “Kur’an’ı, onu oluşturan harflerin çıkış yerlerine (mahreçlerine) ve
özelliklerine (sıfatlarına) dikkat ederek, layıkıyla okumaktır.
Tecvid ilminin konusu Kur’an harfleridir. Tecvidin gayesi ise Kur’an kelimelerini Hz. Peygamber’den (s.a.v.) alındığı şekliyle muhafaza etmek ve Kur’an okuyuşunda hata yapılmasını önlemektir. Bir anlamda Yüce Allah’ın “Kur’an’ı güzel bir şekilde (tertil ile) (ağır ağır, tane tane, anlayarak ve hissederek) oku!” (Müzemmil 4) emrini gerçekleştirmektir. İslam bilginleri, ayetteki “tertîl” ifadesinin, tecvidli okumanın gerekliliğine işaret ettiğini belirtmişlerdir. Kur’an okuyan kimseye tecvidli okuyuşun gerekli olduğuna işaret ettiğini belirtmişlerdir.
Bu ayet, Kur’an üzerinde dikkatle durarak onu anlamaya çalışmanın yanı sıra, Kur’an kelimelerinin doğru, güzel ve düzgün telaffuz edilmesine de dikkat çekmiştir. Bunu gerçekleştirmek için de öncelikle Kur’an harflerinin mahreç ve sıfatları dikkate alınarak telaffuz edilmesi gerekir. İşte tecvid ilmi bu çabaların ürünü olarak ortaya çıkmış ve gelişmiştir.
Kur’an-ı Kerim, ağır ağır, harflerini belli ederek, adeta dinleyenlerin okunan kelimeleri sayabileceği şekilde okunmalıdır. Böyle okunduğu takdirde hem lafızlar doğru okunmuş olacak hem de Allah’ın (c.c.) verdiği mesaj tam olarak açığa çıkacaktır. Çünkü Kur’an-ı Kerim Allah (c.c.) katından lafız ve manasıyla birlikte indirilmiştir. Bu sebeple Kur’an bütünlüğünü oluşturan lafız ve mana örgüsüne bir bütün olarak önem vermek gerekmektedir.
Tecvid ilminin amacı, Kur’an’ın indirildiği şekilde okunmasını sağlamaktır. Tecvid kurallarını uygulayan kimse, Kur’an-ı Kerim’i Arapçanın fonetiğine uygun bir ses ahengiyle doğru ve güzel okur. Böylece yanlış okuyuşlardan korunmuş olur. Kur’an lafızlarının doğru ve güzel okunmasını sağlayan kuralları bize tecvid ilmi öğretir. Dolayısıyla tecvid, Kur’an tilavetinin ayrılmaz bir özelliğidir. Kur’an’ın lafız ve manalarındaki ahenk, ancak tecvid kurallarına uygun bir okuyuşla ortaya çıkar.
Hz. Peygamber, Kur’an’ın tecvidle okunmasına büyük önem vermiş ve böyle okuyanları da
takdirle karşılayarak bu kimselere iltifatta bulunmuştur. Meselâ, Kur’an’ı güzel okuma konusunda ün yapmış bir sahabi olan Abdullah b. Mes’ud için; “Kim Kur’an’ı ilk indiği şekilde okumayı severse, Abdullah’ın okuduğu gibi okusun!” buyurmuşlardır.
Tecvid’in amacı nedir?
Tecvidin amacı Kur’an kelimelerini Hz. Peygamber’den (s.a.v) alındığı şekliyle muhafaza etmek ve Kur’an tilavetinde hata yapılmasını önlemektir.
Tecvid hangi konuları kapsar?
1. Harflerin çıkış yeri
2. Harflerin Sıfatı
3. Harflerin uzun veya kısalığı
4. Harfleri birleştirme ve ayırma
5. Harflerin kalın ve ince vurguları