Denizde süzülerek ilerleyen bir ata benzeyen denizatı, yılan iğnesinin de dahil olduğu Syngnathidae familyasından Hippocampus cinsine ait olan balıklardır. Vücutları tümüyle kemiksi pullarla kaplıdır. Başları atınkine çok benzediği için bu adı almışlardır. Renkleri çevreye göre değişir ve çevresine uyum sağlar. Gözleri ayrı ayrı hareket edebilir. Su içinde dikey, hareket ederek yüzerler. Yüzmeyi sırt yüzgeçleri sağlar. Kuyruk yüzgeçleri yoktur. Kuyrukları uzun ve oynaktır. Böylece denizin içinde bitkilere kuyruklarıyla sarılıp, demir atmış bir tekne gibi, yüzmeksizin belirli bir noktada kalabilirler. Tüm dünyada ılıman ve tropikal sularda bulunurlar.
Çiftleşmeleri, özellikle üremeleri çok ilginçtir. Çiftleşme sırasında erkekle dişi kuyruklarını birbirlerine dolarlar. Yumurtalar dişiden dışkılık uzantısı yoluyla çıkarak, erkeğin kuluçka kesesine geçer. Yumuşak bir dokuyla kaplı olan bu kese içinde yumurtalar ayrı ayrı küçük bölümlere gömülür. Bir erkek denizatı birden fazla dişinin yumurtalarını taşıyabilir. Doğum ya da yavruların dışarı atılması erkek için çok yorucudur. Doğum sırasında erkek bir yandan kuyruğu ile bir desteği kavrar, bir yandan da kuluçka kesesini bir kayaya sürter. Yavrular ve onlarla birlikte doku parçaları çıkıncaya kadar bu sürtme işlemi devam eder. İri bir erkek denizatı 400 kadar yavru dünyaya getirebilir.
Hiçbir balığa benzemeyen bu hayvanların ölüsü ilk kez Avrupa’ya getirildiği zaman büyük ilgi uyandırmıştı. Eski dönemlerde, denizatlarında birtakım tılsımlı güçler olduğu kabul edilerek külleri büyüde ve ilaç yapımında kullanılır; ölülerinin kuduz köpek ısırığına ve saç dökülmesine iyi geldiği sanılırdı.
Denizatı nüfusu son yıllardaki aşırı avlanma nedeniyle tehlike altına girmiştir. Denizatı geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmaktadır ve her yıl 20 milyon denizatı bu amaçla yakalanıp satılmaktadır.
Denizatlarının Özellikleri
– Dünya üzerinde erkek hamileliği söz konusu olan tek canlı türü denizatlarıdır.
– Ilıman ve tropikal deniz sularında yaşarlar. Bu nedenle akvaryum sularında çok uzun süre dayanamazlar.
– Bazı türleri tamamen saydam yapıdadır. Bu nedenle de akvaryum içerisinde belli belirsizdirler ve fotoğraflarda görülmeme nedeni de budur.
– Denizatları kafalarını sadece aşağıya ve yukarıya hareket ettirebilirler. Kafalarını sağa ve sola çeviremezler ama birbirinden ayrı hareket edebilen gözleri sayesinde her yeri rahatlıkla görebilirler.
– Yapılan araştırmalar sonucunda görülmüştür ki denizatları çok sert bir deriye sahiptir. Bu sertliği nedeniyle ölmüş ve zamanla kurumuş bir denizatını elle kırmak imkânsızdır.
– Denizatı hızlı hareket eden gözlere sahiptir. Bunun yardımıyla da avlarını ve kendisini avlamak isteyenleri hareket etmeden izleyebilme yetisine sahiptirler.
– Avlarını kolayca yutmalarını sağlayan uzun bir buruna sahiptirler.
– 45 civarında, farklı denizlerde yaşayan türü bulunur. Hepsi de hippocampus cinsindendir.