Nefs; ruh, can, akıl, insanın şahsı, beden; izzet, kötü söz, bir şeyin cevheri, arzu ve istek demektir. Nefs, hem insanın maddî varlığını ve hem de insanda var olan fakat gözle görülmeyen, iyi ve kötüyü arzu eden manevî varlığını ifade eder. Nefs, kötülüğü emreden anlamına geldiği gibi, Allah tarafından insana üflenen ve ruh-i Rahmanî, İlâhî ben anlamında da kullanılmıştır.
Nefsin arzu ettiği şeyleri yapabilecek imkâna sahip olduğu halde, sırf Allah’tan korkarak ve O’nun rızasını kazanma arzusuyla bunları terk etmek insana büyük faziletler kazandırır.