Peygamber Efendimiz Hz Muhammed (sav)’in Allah’tan alıp insanlara ulaştırdığı dini kabul eden ve buna gönülden inanan kişiye mümin denir. Diğer bir ifade ile Mümin, Allah’tan gelen her şeyi mutlak anlamda tasdik eden, doğrulayan kimseler için kullanılan Kur’ânî bir terimdir.
Kişinin mümin olması onda birtakım özelliklerin gelişmesi sonucunu doğurur. Örneğin, mümin bir kişi, Allah ve resûlüne düşman olanlarla dostluk etmez. Kazandıklarından Allah yolunda harcar. Namazını kılar, orucunu tutar. Allah’tan başkasına boyun eğmez, yalnızca Rabbine güvenir. Diğer insanlara iyiliği tavsiye eder, kötülüklere engel olmaya çalışır. Allah’ın âyetleri okunduğunda müminin imanı artar, Allah’ın adı anıldığında yüreği titrer. Bu özelliklere sahip mümin âhirette cennet ve oradaki pek çok güzel nimetle mükâfatlandırılır.
Kur’ân’da hem Allah’ın hem de insanların sıfatı olarak kullanılmıştır. İnsanlar için; peygamberin bildirdiklerini doğrulayan; Allah için, yaratıklarına güven veren, onları zulümden berî kılan, îman, emniyet ve eman verici, şek ve şüpheleri gideren, korkuda olanlara güven veren demektir. Mucize vererek peygamberleri tasdik eden anlamında olduğu da söylenmiştir. Allah’ın sıfatı olarak Kur’ân’da bir âyette geçmiştir:
“O… selam’dır, mü’mindir, müheymindir…” (Haşr, 59/23) Âyetteki “mü’min” kelimesi “mü’men” şeklinde de okunmuştur. Bu takdirde anlamı, kendisine îmân edilen, güvenilen demektir. Bir âyette de fiil şekli kullanılmıştır:
“Bu Kâbe’nin Rabbine ibâdet etsinler. O Rab ki onları yedirip açlıktan kurtardı ve onları korkudan güvene kavuşturdu.” (Kureyş, 106/3-4). (İ.K.) İnsanın sıfatı olarak mü’min; Allah’a, O’nun emirlerine, âhiret gününe, kitaplarına, meleklerine, peygamberlerine ve kadere îmân edip itaat eden demektir.
Mü’min, sözlük anlamına da uygun olarak, hem inandığı kudretin sağladığı güvenin içinde olan, hem de kendisi başkasına güven veren kimsedir:
“Allah, sizlerden îmân edip iyi davranışlarda bulunanlara, kendilerinden öncekileri sahip ve hakim kıldığı gibi onları da yeryüzüne sahip ve hakim kılacağını, onlar için beğenip seçtiği (İslâm’ı) onların iyiliğine yerleştirip koruyacağını ve (geçirdikleri) korku döneminden sonra bunun yerine onlara güven sağlayacağını vadetti. Çünkü onlar bana kulluk ederler; hiç birşeyi bana eş tutmazlar, artık bundan sonra kim inkâr ederse, işte bunlar asıl büyük günahkârlardır.” (Nûr, 24/55).
Mümin kime denir?
Âyet ve hadislerde mü’minlerin bir çok özellikleri ve sorumlulukları zikredilmiştir.
– Mü’min Allah’a, gayba, âhirete ve O’nun emirlerine boyun eğerek gönderdiği bütün vahiy mahsulüne inanıp Hz.Muhammed başta olmak üzere gelip geçmiş bütün peygamberleri tasdik eden (Bakara, 2/2-4),
– Allah anıldığı zaman kalbi ürperen ve O’nun âyetleri okunduğunda îmânı mükemmelleşen ve sadece Rabbine dayanıp güvenen (Enfâl, 8/2);
– ibadetini huşû içinde yerine getiren, boş ve yararsız işlerden yüz çeviren, zekatını veren, iffetini koruyan, her türlü aşırılıklardan kaçınan, ahidlerine ve emanetlerine riâyet eden (Mü’min, 22/2-8),
– Allah’ı, peygamberi, mü’minleri seven, yaratılanları hoş gören, insanların haklarını koruyan, dost ve kardeşlik duygularına bağlı olan, îmânın kendisine verdiği sadelik, temizlik, dürüstlük ve samimiyetle dünyadaki birlik ve İslâm’ın menfaatını korumak amacıyla düşmana karşı sert ve çetin, kendi kardeşine karşı ise son derece yumuşak ve merhametli olan kimsedir.