Hanefilere göre abdestin farzları, Kur’an-ı Kerim’de (Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin. Maide 6) diye tarif edilir. Maide, 5/6) ifade edildiği üzere; yüzü yıkamak, kolları dirseklerle birlikte yıkamak, başı mesh etmek, ayakları topuklarla birlikte yıkamaktır (Mevsıli, el-İhtiyar, İstanbul, ts. , I, 11).
Şafiilere göre bu şartlara ilaveten, abdeste niyet etmek ve tertip (abdest organları yıkanırken ayetteki sırayı gözetmek) de farzdır (Şirbini, Muğni’l-Muhtac, Beyrut, ts. , I, 47-54).
Hanbeliler, tertibi ve organların ara verilmeden art arda yıkanmasını (muvalat) (el-Buhuti, Keşşafu’l-Kına’, Beyrut, 1402, I, 175); Malikiler ise, niyet ve abdest organlarının art arda yıkanması yanında, organların yıkanırken ovulmasını da abdestin farzlarından sayarlar (Haraşi, Şerhu Muhtasari Halil, Daru’l-Fikr, Beyrut, ts, I, 120).
Öte yandan abdestin ittifak edilen farzlarının detayıyla ilgili de mezhepler arasında bazı farklılıklar vardır. Hanbelilere göre yüzü yıkamanın kapsamına ağza ve burna su vermek dahildir (İbn Kudame, el-Muğni, Daru Alemi’l-Kütüb, ts. , I, 166). Aynı şekilde hem Malikilere, hem de Hanbelilerce tercih edilen görüşe göre başın tamamını mesh etmek, başı mesh etme farzının kapsamındadır (İbn Kudame, el-Muğni, Daru Alemi’l-Kütüb, ts. , I, 175-176, 185; Haraşi, Şerhu Muhtasari Halil, Daru’l-Fikr, Beyrut, ts, I, 124-125).
ABDEST NEDİR?
İslâm’da bazı ibadetlerin yerine getirilmesi için yapılan ve bizzat kendisi ibâdet olan temizlenmeye Abdest denir. Diğer bir ifade ile Abdest, ibadetlerden bilhassa namazdan önce belli bir tertip dâhilinde bazı uzuvları yıkayıp bazılarını da mesh etmek suretiyle yapılan temizliktir.