Temizlik, lüzumsuz ve zararlı unsurlardan arınmak demektir. Temizlik sağlığımıza zarar verecek her türlü pas, toz, kir vb. gibi ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar olarak tanımlanabilir.
İslâm’da üç çeşit temizlikten bahsedilebilir: maddi temizlik, hükmî temizlik, mânevi temizlik. İbadetler ile temizliğin her üç çeşidi arasında sıkı bir ilişki bulunur. Örneğin bir müslüman namaz kılacağı zaman hem elbisesinin, bedeninin ve çevresinin temiz olmasına, hem abdestli olmaya, hem de kalbini mânevi kirlerden uzak tutmaya dikkat eder. Görüldüğü gibi bu üç temizlik, ibadet için gerekli ortamın oluşmasını sağlayan bir bütünün parçalarıdır. Özellikle ibadet hayatında bir çeşit maddî ve mânevî kirlerden arınmak, hem ibadetlere yöneltecek mânevî ortamın oluşmasını, hem de yüce Rabbimize yapılacak ibadetlerin gerçek anlamıyla yerine getirilmesini sağlar.
Maddi Temizlik (Necâsetten Tahâret): Dinimizce pis sayılan ve duyu organlarıyla algılanabilen pisliklere necâset denir. Kan, domuz eti, sarhoş edici içkiler, insan idrarı ve dışkısı, meni, ağız dolusu kusmuk, etinin yenmesi helâl olmayan hayvanların eti, idrarı ve dışkısı gibi pislikler necâset kapsamına girer. Bedenin, elbisenin ve namaz kılınacak yerin necâsetten temizlenmesi gerekir.
Hükmi Temizlik (Hadesten Tahâret): İnsanın bazı ibadetleri yapmasına engel kabul edilen, hükmen kirli olma haline hades denir. Hadesten tahâret ise hades durumundan temizlenmek için abdest veya gusül alınması demektir. Hades ikiye ayrılır: 1. Büyük hades: Cünüplük, hayız ve nifas durumlarıdır. Bu hades, gusül alarak ortadan kaldırılır. 2. Küçük hades: İdrar veya dışkı çıkartılması, mezi gelmesi, kan veya irin akması, yellenme gibi durumlar küçük hadestir. Abdest almakla ortadan kaldırılır.
Manevi Temizlik: Gıybet, yalan, iftira, haram yemek gibi günahlardan bedeni; haset, kibir, gösteriş ve hırs gibi kötü huylardan kalbi temizlemektir. Mânevi temizliğin kemâl derecesi benlik ve bilinci bütünüyle Allah’a yönelterek ahlâken temiz bir hale bürünmektir.