İmamı Malik, miladi 712 tarihinde Medine’de dünyaya gelmiştir. İmamı Malik Ehli Sünnet mezheplerinden Maliki Mezhebi’nin kurucusudur.
İmamı Malik küçük yaşlarda iken ilim tahsil etmeye başlamış. Hz. Ömer’in kölesi Nafi’den ve büyük hadis alimi İmam-ı Zahri’den ders almıştır. Son derece zeki ve çalışkan bir insan olduğu için daha 17 yaşındayken başkalarına ders verecek seviyeye gelmiştir.
Hadis, Fıkıh ve Tefsir ilimlerinde büyük bir şöhret sahibi oldu. Halife Harun Reşid ona büyük bir saygı gösterirdi. İmam-ı Şafi kendisinden ders aldı.
Uzun yıllar Medine kadılığı yaparak fetva vermiştir. Rivayet ettiği hadisler son derece sağlamdır. Kendisinden sonra isimleri yücelen pek çok alim yetiştirmiştir. Kurduğu Mezhep kısa bir süre içinde Hicaz, Mısır, Kuzey Afrika, Sudan, hatta Endülüse kadar yayıldı.
İmam-ı Malik’in fıkıh bölümlerine göre tertip ettiği Muvatta isimli hadis kitabı çok meşhurdur. Kitab, kendi ifadelerine göre 10.000 Hadis-i Şerif taranıp 500 kadarı seçilerek hazırlanmıştır.
İmam Malik şerefli ve tertemiz bir ömür sürdükten sonra 795 yılında Medine’de vefat etmiş, orada Baki Mezarlığı’na defnedilmiştir.
İMAM MALİK ESERLERİ
İmam Malik’in eserleri iki gruptur:
– Fıkha dair eserleri:
1) Muvatta: Fıkha dair eserlerinin en meşhurudur.
2) Kitabu’sSuneTi (Sunne): Abdullah b. Abdilhakem tarafin-an nakledilmiştir.
3) Kitabu’l-Menâsik.
4) Kitabu’l-Mucâlesât: Abdullah b. Vehb tarafından nakledil-aştır.
5) Kitabu’l-Akdıye: Abdullah b. Abdilceiil tarafından rivayet İtilmiştir.
6) Risale fi’l-Fetva: Nadid b. Nazzâr ile Muhamed b. Mutarrif rafından rivayet edilmiştir.
Bütün bu eserlerin mevsukiyeti (îmam Malik’e aitliği) şüphelidir. Bunlar îmam Malik’in ilk talebeleri zamanına kadar çıksa bile, îmam Malik’e isnad edilmesi uygun olan kısmın tesbiti müphem kalmaktadır. Bazan bu eserler, bu talebelerin eserleri olarak da gösterilmiştir.
7) Risale: Ebu Yusuf un Kitabu’l-Harac’ma, Maliki mezhebine göre, bir ilave teşkil eder görünen, halife Harun Reşid’e karşı itirazlar ihtiva eden bu eserin mevsukiyeti hakkında ciddî zanlar vardır. Bulak’ta 1311’de yayımlanmıştır.
8) el-Mudevuenetu’l-Kubrâ: Tunus’lu Sehnun b. Abdisselam (Ö. 240/854), Esed b. Furat’tan okuduğu el-Esediyye’yi Mısır’da Îbnu’l-Kasım’a arzetmiştir. îbnu’I-Kasım’la yaptıkları tashih ve ilaveleri Esed kabul etmemiş, bu ikinci eser el-Esediyye’nin yerini alarak “el-Mudevvene” adıyla anılmıştır. Fıkıh konularına göre tertiplenmiş olup kırk bin mesele, dört bin hadis, otuzaltıbin eseri (sahabe ve tabiûn kavli) içermektedir. İlk kez Mısır’da 1323’te yayımlanmış olan Sehnun’a ait bu eser, çoğu kez îmam Malik’e nisbet edilir.
-Muhtelifkonulardaki eserleri:
1) Tefsir,
2) Risale fi’l-Kader ve’r-Red ale’l-Kaderiyye,
3) Kitabu’n-Nucûm,
4) Kitabu’s-Sirr,
Elde bulunmayan bu kitapların îmam Maîik’e aidiyetleri de kesin değildir.