Kadim ilim, Cenab-ı Hakk’ın vasfı olan ilimdir ki zaruri ve sonradan kazanılmış bir vasıf değildir. Ezelî (başlangıçsız), ebedî (sonsuz) ve lâ mütenâhî yani sonu olmayandır.
Hadis ilim ise hayat ve şuura sahip olan canlıların vasıflandıkları bir ilimdir ki zaruri ve müktesep yani sonradan kazanılan olmak üzere iki kısma ayrılır.
Zaruri ilim, şuur sahibi canlıların kendisine lazım olup ondan ayrılması mümkün olmayan bilgidir. Bir kimsenin câiz şeylerin iznine, olması imkânsız şeylerin imkânsızlığına ve kendisinin fiilî olarak hayatta olduğuna ait bilgisi gibi.
Müktesep yani çalışmakla kazanılmış ilim ise zaruri ilmin karşıtıdır. Bir çalışma neticesinde yaratılmış olan bir kudret ile elde edilen bilgidir. Meçhul şeyler hakkında derinlemesine bir araştırma ve düşünme sayesinde ortaya çıkan bilgi gibi.