Göz değmesi yani nazar vardır. Bazı kimselerin bakışları, insan, hayvan ve eşyayı olumsuz olarak etkileyip zarar verebilir. Buna nazar veya göz değmesi denilir. Ancak göz değmesinin tesiri görüldüğü hâlde mahiyeti henüz bilimsel olarak açıklanamamıştır. Onun nasıl meydana geldiği ve karşısındakini nasıl etkilediğinin tam olarak bilinememiş olması, böyle bir şeyin olmadığı anlamına gelmez. Bir İslam âlimi bu konuda şöyle diyor: “Mıknatıs nasıl belirli bir mesafedeki demiri etkiliyorsa, bazı gözler de karşısındakileri etkileyebilir.”
Kufan-ı Kerim’de dolaylı olarak “göz değmesine işaret edilmiştir. Kalem suresinin 51. ayetinde şöyle buyurulmaktadır: “Şüphesiz inkâr edenler zikri (Kur’an’ı) duydukları zaman neredeyse seni gözleri ile devirecekler.”
M. Hamdi Yazır, bu ayeti açıklarken şöyle diyor:
“Demek ki öfkenin bedende bir hükmü olduğu gibi gözlerin de karşılanndakine bakışlarına göre, iyi veya kötü bir hükmü vardır. Kimi elektrik gibi dokunur çarpar, mıknatıslar, manyetize eder, kimi tutkun olur, kimi de aldığı etkiyle kıskançlığından bir öfkeye düşer, türlü türlü suikastlara, tuzaklara kalkışır ki maddi veya manevi bunun hangisi olursa olsun hedefine ulaştığında göz isabeti, göz değmesi veya nazar denilen şey olur.
Bu konu hakkında uzun uzadıya sözler söylenmiş, inkâr edenler, ispat edenler olmuş ise de biz ayrıntıya gerek görmeyerek bu kadarla yetiniyoruz. Nasıl ve ne şekilde olursa olsun göz değmesi vardır. Allah korusun, göze batmak tehlikeli bir şeydir. Allah, koruyacağı kulları için ona karşı bir siper yapar.
Göz değmesi bir vakıadır. Yaşanan olaylarla sabittir. Bunu inkâr etmenin bir anlamı yoktur. Çünkü Kur’an-ı Kerim’de buna işaret edilmiş, Peygamberimiz Efendimiz (sas.) de göz değmesinin gerçek olduğunu “Göz değmesi haktır.” sözleri ile bildirmiş, hem de nasıl korunulacağını öğretmiştir.
Göz değmesinden korunmak için ne yapmalıdır?
Göz değmesinden korunmak amacıyla çocukların elbiselerine, yakalarına nazar boncuğu veya başka maddelerden yapılan nazarlıkları takmak, İslam öncesi cahiliye devrinden kalan hurafelerdir. Peygamber Efendimiz bunları yasaklamıştır.
Göz değmesinden korunmak için Allah’a sığınacağı yerde, nazarlıklardan medet ummak son derece yanlıştır. Tevhid inancına aykrıdır ve bir Müslümana asla yakışmayan bir davranıştır. Kendisine, çocuklarına veya hayvanına taktığı nazarlıkların göz değmesini önleyeceğine inanmak İslam’ın inanç esasları ile bağdaşmaz. Her Müslümanm bu gibi şeylerden uzak durması gerekir.
Yapılması gereken şudur: Göz değmesinden endişe eden kimse Allah’a sığınmak, bunun olumsuz etkilerinden, vereceği zararlardan korunmak için Allah’tan yardım dilemelidir.
Peygamberimiz göz değmesinden korunmak için Allah’a sığınmayı tavsiye etmiş, sevgili torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin için şöyle dua etmiştir:
“Allah’ın tam ve en mükemmel isimleri ile sizi, şeytanlardan, zararlı şeylerden ve kötü bakışlardan korumasını ondan niyaz ederim.”
Peygamber Efendimiz göz değmesine karşı Ayetel-Kürsi, İhlâs (Kul huvellâhu ehad), Felak (Kul eûzu birabbi’l-felak), Nâs (Kul eûzu birabbi’n-nâs) surelerini okur, ashabına da bunları okumasını tavsiye ederdi.
Hatta Peygamberimiz Felak ve Nâs sureleri ininceye kadar, cinlerin şerrinden ve göz değmesinden korunmak için dualarla Allah’a sığınırdı. Felak ve Nâs sureleri indikten sonra bu sureleri okumaya devam etti. Peygamber Efendimiz, bunların gece yatarken ve sabahleyin kalkarken okunmasını tavsiye etmiştir. Allah’a sığınmak için çeşitli dualar olmakla beraber, İhlâs, Felak ve Nâs surelerini okumak suretiyle Allah’a sığınmak en güzelidir. Çünkü, Allah’a sığınmak için okunması gereken en faziletli sureler bunlardır.